رونمايي از جام جهاني فساد مديران فيفا، عصر چهارشنبه و در آستانه نشست مجمع عموميفيفا براي انتخاب رئيس فدراسيون جهاني فوتبال در زوريخ آغاز شد. حمله نيروهاي پليس سوئيس و عملياتي گسترده بازداشت مديران فيفا عملياتي بود که در رشته کوههاي هميشه آرام آلپ شبيه آن ديده نشده بود و تنها روساي مافيايي ايتاليا با اين متد بازداشت ميشدند.
به گزارش فرانس24، 7تن از مديران فيفا بازداشت شدند و دو نفر از مقامات ارشد نيز از سمت خود تعليق شدند. گويا اتهام اصلي مقامات فيفا، دريافت رشوه به اندازه 150 ميليون دلار است و از آنجا که بيشتر اين مراودات مالي در خاک ايالات متحده آمريکا صورت گرفته، پليس فدرال امريکا پيگير ماجراست. البته داستان حکايت امروز و ديروز نيست و FBI از سال 1990 رد معاملات و دادوستدهاي مسئولان بلند پايايه فيفا را زده و اين روزها روزهايي است که پرونده بيست ساله FBI در خصوص دريافت رشوهها براي رأيگيري در مورد جامجهاني، معاملات بازاريابي و توافقات حق پخش به نتيجه نزديک شده است.
در اين پرونده چهارده نفر به فساد مالي متهم شدهاند. 9 نفر از اين افراد از مقامات فيفا و پنج نفر ديگر مديران شرکتها هستند. بنا بر اعلام «لرتا لينچ» دادستان کل آمريکا، فساد مالي گسترده و سيستماتيک برخي مقامات فوتبالي جهان در داخل و خارج از آمريکا طي دو دهه اخير محرز شده است. تخلفات فاش شده شامل پولشويي، کلاهبرداري، دريافت رشوه و اقدامات غيرقانوني در امور تبليغات و حق پخش تلويزيوني است. علاوه بر اتهامهاي مالي وارد شده به مقامهاي ارشد فيفا، اين ظن نيز وجود دارد که در جريان واگذاري ميزباني جام جهاني فوتبال 2018 و 2022 به روسيه و قطر هم اقدامهاي غيرقانوني صورت گرفته باشند.از سوي ديگر، رئيس فدراسيون فوتبال کنگو که خود يکي از اعضاي کميته فيفا است فاش کرد آلمان هم براي کسب ميزباني جامجهاني 2006 رشوه پرداخت کرده است.
جنجاليترين مجمع جهاني فيفا
درميان بلبشوي بازداشتها و خبرفساد بزرگ مقامات فيفا که رقابت جنجالي جهت رياست کنفدراسيون جهاني فوتبال همزمان شده است، در آستانه شروع رايگيري براي انتخاب رئيس جديد فيفا در شصتوپنجمين کنگره اين سازمان ازحضار خواسته شد موقتا سالن را ترک کنند تا بمب احتمالي خنثي شود. اگرچه شايعه لغو راي گيري مطرح شده بود اما عصرديروز با حضور209 عضو راي گيري انجام شد. پيشاز اين مراسم، واکنشهاي گسترده از سوي مقامات فوتبالي و به شخص سپ بلاتر و همچنين عملکرد اين فدراسيون، موضوعي بود که مجمع عموميکنفدراسيون جهاني فوتبال را تحتالشعاع قرارداده بود. ميشل پلاتيني، رييس فدراسيون فوتبال اروپا، يوفا، روز پنجشنبه در نشستي خبري اعلام کرد که از سپ بلاتر به صورت دوستانه خواسته است که از سمتش و نامزدي در انتخابات بعدي کنارهگيري کند. رييس يوفا در ادامه گفت: «من ميدانم استراتژياش چه چيزي است. ميخواهد در کنگره با همه صحبت کند تا راي بدست بياورد و وقتي که انتخاب شد، بگويد فدراسيونها به من راي دادند و بايد در فيفا بمانم».
ميشل پلاتيني گفت: «اين حرفها را با اشک در چشم به زبان ميآورم. اين را دوست ندارم، اما ديگر خيلي رسوايي به بار آمده.»
لوئيش فيگو 42 ساله و بازيکن سابق سال جهان هفته گذشته ضمن کنارهگيري از مبارزه براي رياست فيفا حمايت خود را از شاهزاده عليبن حسين اردني که با سپ بلاتر رئيس فعلي فيفا رقابت ميکند، اعلام کرد. فيگو در بيانيهاي که در ليسبون منتشر شد اعلام کرد: «کساني که مانند من به فوتبال عشق ميورزند، روز 27 مه را به عنوان يکي از بدترين روزهاي تاريخ فيفا به خاطر خواهند سپرد». وي افزود: «من آنچه را هفته گذشته اعلام کردم تکرار ميکنم و ميگويم آنچه روز جمعه در زوريخ رخ خواهد داد انتخابات نخواهد بود. اکنون افراد بيشتري با نظر من موافق هستند. پذيرفتن اين مراسم يک اشتباه خواهد بود».
سپ پلاتر در واکنش به انتقادات گفته بود که «در صورت انتخاب مجدد به عنوان رييس فيفا، تلاش خواهيم کرد نظم برقرار شود و اين اتفاقات را از فوتبال پاک کنيم». بلاتر همچنين با اعلام اينکه «خبرهاي بد بيشتري در راه است»، تاکيد کرد که روند بازسازي اعتماد را بايد آغاز کنيم. وي همچنين گفت که با اين رسوايي بيسابقه، فوتبال جهان دچار شرمساري و حقارت شده است.
در جريان اين مراسم،پس از بازگشت نمايندگان فوتبال جهان و مراسم سوگند، ابتدا علي بن حسين در سخناني گفت: «چشمان دنيا در حال نگاه کردن به ماست؛ اين اولين بار نيست اما اين بار همه چيز فرق ميکند. ما محافظ فوتبال هستيم؛ ورزشي که ميتواند مردم را متحد کند و زخمها را بهبود ببخشد. ما شنيده ايم که سازمان ما از نظر اخلاقي ورشکسته است. حتي سياه ترين شبها هم با يک سحر جديد به پايان ميرسد.»
سپس پلاتر در جايگاه قرار گرفت و با هيجان خاصي شروع به صحبت کرد و ضمن بر عهده گرفتن مسئوليت اتفاقات اخير فيفا، قول داد که به کمک ساير اعضا، اوضاع کنوني را بهبود ببخشد. بلاتر عنوان کرد که فيفا نياز به انقلاب ندارد بلکه بايد در آن پيشرفتهايي در بخشي از زمينهها صورت بگيرد.
مطابق برنامهريزي اعلام شده، رايگيري به صورت مخفي بوده و نمايندگان کشورها براساس حروف الفبا پاي صندوقهاي راي حضور پيدا کردند.
طبق قانون فيفا براي برنده شدن در اين انتخابات، دو سوم مجموع آرا يا 140 راي لازم است. اگر هيچيک از کانديداها نتوانند اين تعداد راي به دست بياورند، دور دوم رايگيري برگزار ميشود که در آن حتي با وجود آن که فقط دو نفر کانديدا هستند، تنها يک اکثريت ساده لازم است.
بزرگان فيفا در بازداشت
سپ بلاتر که بخت فراواني براي ابقا در پست رياست فيفا دارد، جزو بازداشتشدگان نيست اما طي چهل سال حضور در فيفا، روابط نزديکي با اغلب متهمان داشته است. وي هم اکنون از سوئيس ممنوعالخروج است. جک وارنر، از سال 1983 تا 2011 عضو کميته اجرايي فيفا بود که به دنبال مطرح شدن ادعاهايي در مورد پرداخت رشوه توسط او به همکاران کارائيبي از مقام خود کنار رفت. او تا سال 2011 همچنين رئيس کنفدراسيون اتحاديه فوتبال آمريکاي شمالي و مرکزي و کارائيب (کونکاکاف) بود.
جفري وب، درواقع جانشين وارنر به عنوان رئيس کنفدراسيون اتحاديه فوتبال آمريکاي شمالي و مرکزي و کارائيب (کونکاکاف) بود و يکي از هفت معاون فيفا است.نکته جالب اينجاست که وي عضو سابق کميته شفافيت سازماني و قانونمداري فيفا بود. او از حمايت سپ بلاتر رئيس 77 ساله فيفا برخوردار بود که از او به عنوان جانشين احتمالي خود سخن گفته بود.
ادواردو لي، اهل کاستاريکا و چيني الاصل است. او رئيس فدراسيون فوتبال کاستاريکا است و قرار بود روز جمعه عضو کميته اجرايي فيفا شود.
هوزه ماريا مارين، از ماه مارس 2012 تا آوريل 2015، رئيس کنفدراسيون فوتبال برزيل بود. او خود يک بازيکن سابق فوتبال است که وارد حوزه سياست شده است. اولين مقام او معاون فرماندار و سپس فرماندار ايالت سائوپائولو در اواخر دهه 70 و اوايل دهه 80 ميلادي بود. از سال 1982 تا 1988 او رئيس فدراسيون فوتبال پوليستا بود که کارش سازماندهي تورنمنتهاي رسميدر ايالت سائوپائولوي برزيل است.
الهانيو فيگريدو، رئيس پيشين کنفدراسيون فوتبال آمريکاي جنوبي و عضو کميته اجرايي فيفا بود.او براي باشگاه اوراکان بوسيوي اروگوئه بازي ميکرد و بين سالهاي 1971 تا 1972 رئيس آن باشگاه بود.در سال 1997 او به مقام فدراسيون فوتبال اروگوئه شد. او ده سال به عنوان معاون کنفدراسيون فوتبال آمريکاي جنوبي کار کرد. در سال 2013 او جايگزين نيکولاس لئوز به عنوان رئيس اين کنفدراسيون شد.
نيکولاس ليوز، صميميترين دوست سپ پلاتر محسوب ميشود که در سال 2013 بنا به دلايل «پزشکي و شخصي» از کميته اجرايي فيفا که نهادي قدرتمند است، استعفا داد. در نوامبر 2010 اين مقام پاراگوئه در يکي از برنامههاي پژوهشي تلويزيون بيبيسي انگليسي متهم به رشوه خواري در دهه 90 ميلادي از اداره بين المللي ورزوش و تفريح (که هم اکنون بسته شده است) شد.
رافائل اسکويول، رافائل اسکويول از سال 1988 رئيس فدراسيون فوتبال ونزوئلا بوده است. او همچنين عضو کميته اجرايي کنفدراسيون فوتبال آمريکاي جنوبي است. او در سال 1972 با دستيابي به رياست فدراسيون فوتبال ايالت نيوا اسپاراتا، کارش را به عنوان يکي از مقامات دستاندرکار فوتبال آغاز کرد.
هوليو سزار روچا لوپز، مدير بخش توسعه در فيفا است که کارش ارائه پروژههاي تازه در زمينه فوتبال در سرتاسر جهان است. قبل از انتصاب به اين مقام در سال 2012 او 20 سال رئيس فدراسيون فوتبال کشورش يعني نيکاراگوئه بود و به عنوان رئيس اتحاديه فوتبال آمريکاي مرکز هم کار ميکرد.
کاستاس تاکاس، ارتباط نزديکي با جفري وب دارد و به عنوان دستيار رئيس کنفدراسيون اتحاديه فوتبال آمريکاي شمالي و مرکزي و کارائيب کار کرده است.او که 58 سال سن دارد همچنين در کنار آقاي وب در جزاير کيمن به عنوان دبير کل اتحاديه فوتبال کار کرده است.
واکنشهاي تند سياستمداران
موج بازداشتهاي مقامات فيفا واکنشهاي گسترده رهبران سياسي را نيز در پي داشته است. ديويد کامرون نخست وزير بريتانيا با انتقاد از عملکرد آقاي بلاتر، از او خواست که استعفا دهد و ديگر نامزد رياست فيفا نشود.
لوران فابيوس، وزير خارجه فرانسه، نيز ضمن اعلام درخواست براي تعويق انتخابات فيفا، گفت که «اتهامات فساد مالي چندين سال است که مطرح است و بايد مدتي بگذرد تا راست و دروغ ماجرا مشخص شود؛ فعلا اوضاع صورت اسفباري دارد».
از سوي ديگر، رييسجمهوري روسيه، با حمايت از سپ بلاتر، آمريکا را به دخالت در امور فيفا متهم کرده است. ولاديمير پوتين که در يک برنامه تلويزيوني حاضر شده بود، گفت: «بار ديگر شاهد يک جوسازي از سوي ايالات متحده آمريکا هستيم؛ آنها همواره به دنبال اين هستند که صلاحيت همه چيز را زير سوال و کارها را به نفع خود پيش ببرند».
وي، بازداشت برخي مديران ارشد فيفا را دسيسهاي از سوي آمريکاييها براي انتخاب نشدن سپ بلاتر به عنوان رييس فيفا عنوان کرد و گفت که روسيه همواره از بلاتر حمايت خواهد کرد.روسيه در زمان رياست آقاي بلاتر، به عنوان ميزبان جامجهاني سال 2018 انتخاب شد. آمريکا همراه با سوئيس در حال تحقيق درباره فيفا و بر ملا کردن تخلفات بلاتر و مديران او هستند.
اضطراب غولهاي صنعتي
موضوع فساد مديران فيفا به جز فوتباليستها و سياستمداران، پاي غولهاي صنعتي که حاميان مالي مسابقات فوتبال محسوب ميشوند را نيز وسط کشيده است. شرکت خودروسازي هيونداي، يکي از مهمترين حاميان مالي فدراسيون بينالمللي فوتبال، ميگويد «شديدا نگران» بازداشتها اخير و گزارشهاي مربوط به فساد در فيفا است و رخدادها را «از نزديک» دنبال ميکند.شرکت خودروسازي هيونداي که همراه شرکت «کيا»، پنجمين خودروسازي بزرگ جهان به شمار ميروند، در سال 2010 با فيفا قرارداد امضا کرد.قرار داد رسمي براي حمايت نقليه از فدراسيون جهاني فوتبال، تا سال 2020 بسته شده است. شرکت «هيونداي-کيا» همراه غولهاي تجازي بزرگي مانند نوشابهسازي کوکاکولا، شرکت پوشاک آديداس، شرکت مبادلات مالي ويزا، رستورانهاي زنجيرهاي مکدونالد و نوشابه سازي «بادوايزر»، از حاميان جام جهاني سال 2018 در روسيه هستند. ديروز، ويزا کارت اعلام کرد احتمالا همکاري خود را با اين سازمان قطع خواهد کرد . اين تهديد در حالي صورت ميگيرد که ويزا کارت يکي از حاميان مالي فيفا است و از طريق پخش بازيهاي فوتبال تبليغات خود را انجام ميدهد.
احتمال پرداخت رشوه توسط غولهاي صنعتي براي کسب حقوق انحصاري در فوتبال آنها را به شدت متضرر کند، در عين حال خروج حاميان مالي مسابقات فوتبال ممکن است کمر فيفا را خرد کند. قطعا با ابقاي سپ پلاتر قراردادهاي سابق ادامه خواهد يافت، البته اين احتمال وجود دارد که ميزباني جامجهاني روسيه پس گرفته شود و قطر نيز تنها توبيخ شود.
روابط عمومی شرکت تعاونی لیتوگرافان